Over-bruggen

Na dagen van innerlijke onrust wandel ik vandaag alleen door de Oostvaardersplassen . Het is fris, de hitte van het weekend is vertrokken. De Nederlandse zomer heeft het terrein weer veroverd. 

Het water van de plassen beweegt zich als zachte golfjes die langs het riet schuiven. In de verte zie je tientallen watervogels. Het land strekt zich als een grote deken voor me uit en ik voel me met elke stap rustiger worden. Iedere keer verwonder ik me weer over de kracht van de natuur, emoties los te weken en de geest tot rust te brengen. Volgens mij zijn er over de relatie emoties en natuur zo veel gedachten gedacht als zandkorrels onder mijn voeten. 

De eeuwenoude kennis van de Chinese filosofie is er duidelijk over. We zijn verbonden met de natuur, we zijn onderdeel van de natuur. Dat betekent ook dat we meegolven met de cycli van de natuur. In de lente voelen we na een lange rustige winter het openbreken vanuit het ijzige bestaan. Soms heel traag, soms in volle vaart. De temperatuur is nog laag maar het begint al aardig te borrelen. We willen in actie komen, iets doen. De dikke vacht van de winter van ons afschudden. Dat is soms lastig. Net zoals vaak ook andere overgangen. Het oude laat zich nog niet uit het veld slaan ook al is het nieuwe al in zicht. Dat vraagt om acceptatie en geduld.

Ook nu zitten we weer in een soort overgang van de jaargetijden. De zomer is nog aanwezig maar wie nu door het bos loopt merkt dat de natuur zich al opmaakt voor het najaar. Heel langzaam zie of voel je het eerst als je stil bent. Als je je gedachten een moment van rust gunt. Als je bereid bent om geduldig af te wachten. Als je niet direct weer conclusies gaat trekken, niets wilt doen of veranderen. 

Het is alsof we over een brug van A naar B lopen. Een weg die nog geen duidelijk einddoel heeft, waar onzekerheid heerst. Waar het bekende om loslaten vraagt en wij ons open stellen voor iets nieuws. Dit is een moment om even tot rust te komen  en na te gaan waar ik nu sta in het leven. Ben ik wel stevig geworteld? Voel ik me geborgen en geliefd? Word ik gezien? Is mijn werk datgene waar mijn hart voor brandt? Dat soort wezenlijke vragen. Op de brug wacht een uitnodiging. Een uitnodiging voor jezelf om open te staan voor antwoorden die misschien

verrassend kunnen zijn of zelfs niet gewenst. Om het onbekende niet te vrezen maar een groot welkom uit te spreken.

We hebben bijna allemaal de neiging om daar te blijven waar we alles kennen. Want het voelt niet veilig om het vertrouwde holletje te verlaten. Hoe snel ben jij bereid iets aan te pakken wat je nog nooit gedaan hebt? Of kijk je in ieder geval nog even de kat uit de boom? Snap ik. Die kat….

En nog iets. Stel je staat op die brug en je neemt echt even de tijd. Je kijkt om je heen als een schuw hert en dan zie je ineens ook jezelf. Het wateroppervlak heeft je te pakken. Je ziet jezelf staan. Waar ben ik? Hoe verhoud ik me tot mijn omgeving? Zie ik mezelf zoals ik me graag wil zien of zou ik mijn zelfbeeld misschien kunnen bijstellen? Het water als spiegel die de waarheid spreekt. Niemand anders kijkt, alle schaamte voorbij kan je zien wat werkelijk ís. En dat is alles. Het is zoals het is. Zonder doekjes die altijd met zorg eromheen gewonden waren. Wat een plaatje! Wat is het mooi. De brug is een grote transformator.

De brug als metafoor

Zie het metafoor van de brug als kans. Iedereen van ons staat met grote regelmaat op een punt in het leven waar beslissingen genomen moeten worden. Blijf ik me klein houden of laat ik van me horen? Ga ik ja zeggen of nee? Dat soort momenten, die of lang of kort kunnen duren, zijn kansen om een nieuw pad in te slaan. Dat kost vaak tijd. Als je alsmaar doorholt, neem je in omgeving niet meer goed waar wat is. Dan verlang je misschien ernaar  weg te rennen voor het verleden of zo snel mogelijk bij een wereld aan te komen die nog niet is en alleen in je geest bestaat. Het kan ongelooflijk moeilijk zijn om tijd door te brengen met een lastige situatie. Toch komen we er als we eerlijk zijn niet eronder uit. Dan is het zaak om precies te weten waar je je op dat moment bevindt. Alleen vanuit dat punt kan je handelen. Stil staan en geduld hebben. Niet alles vindt plaats op momenten die wij zelf kiezen, dingen en gebeurtenissen hebben hun eigen agenda. Daar hebben we geen controle over. Wel invloed. Door onze mindset. We kunnen wel kiezen hoe wij reageren op iets. We kunnen ja of nee zeggen. We kunnen boos op het gedrag van iemand zijn of mild. We kunnen voordelen zien of de nadelen van iets waarover we geen controle hebben. 

Het leven houdt van tijd

In de Chinese leer zeggen we dat alles zijn tijd nodig heeft. Als je geen haast hebt en de tijd neemt toon je respect voor de gebeurtenissen in je leven. Een milde geduldige blik wordt weerkaatst en komt op dezelfde manier naar je terug. 

Je staat misschien nog steeds op die brug en kijkt naar beneden, naar je eigen spiegelbeeld. Wat wordt daar weerkaatst? Wat komt terug? Neem de tijd en kijk en  voel. Waardeer dit moment van rust. Wees niet ongeduldig. 

Overgangstijden

In de daoïstische leer werkt men met de cyclus van de 5 elementen. Deze 5 elementen metaal, water, hout, vuur en aarde bepalen het functioneren van alles wat er om ons heen in de natuur gebeurt. Ze zijn gekoppeld aan diverse kwaliteiten en de volgorde van gebeurtenissen. De 5 elementen staan ook voor de 5 seizoenen, herfst, winter, lente, zomer en nazomer. Alle seizoenen gaan langzaam in elkaar over. Dat betekent dat er altijd overgangstijden zijn, waar eigenschappen van beide elementen met elkaar vermengd worden en toch nog waarneembaar zijn. Er is nog niets vastgelegd. De uitkomst kan elke keer anders zijn. Op dit moment voelen we nog de aanwezigheid van de zomer maar de herfst laat zich al zien door meer vocht in de lucht, een enkel blad dat al naar de grond dwarrelt, het licht van de zon dat veranderd is en het bos dat ons met een andere geur ontvangt.  Een overgangstijd. We staan op de brug en kijken aandachtig om ons heen. We moeten wennen aan het idee dat de zomer binnenkort afscheid neemt en we weten niet wat het najaar ons gaat brengen. 

De mens is onderdeel van de natuur. Dus je merkt waarschijnlijk ook bij jezelf veranderingen op. Het leven boordevol energie van de zomer wordt langzaam vervangen door een terugtrekken en misschien een gevoel van gemis. Het niet willen loslaten van de zomerse uitbundigheid. 

Soms is de overgangstijd een onrustige periode. Je leven raakt uit evenwicht, je weet het even niet meer. De weg die je liep is onduidelijk geworden of onzeker. Dan is het belangrijk dat je je basis kent. Dat je weet waar je houvast kan vinden. Voor de een is het de natuur, iemand anders creëert misschien iets kunstzinnigs, een schilderij, een kledingstuk of iets anders. Ga naar wel pad voor jou persoonlijk het beste voelt. Voor mij is het vaak een wandeling zonder afleiding, of het tuingereedschap uit de schuur halen en daarmee aan de slag gaan. Dan kom je erachter wat je los kan laten, keert de rust terug en is de blik richting toekomst weer helderder.

In de rust komt het antwoord vanzelf

De overgang tussen zomer en herfst duur dit jaar van 28 juli tot 14 augustus. Je kan deze tijd benutten en jezelf een aantal vragen stellen. Het is een uitnodiging voor fysieke, mentale en emotionele reiniging.

• Waar mag mijn leven minder zwaar voelen?
• Waar heb ik verandering in mijn leven nodig?
• Waarvoor kan en wil ik mijn kracht gebruiken?
• Ben ik in contact met mijn vaardigheden en maak ik gebruik ervan?
• Ben ik op mijn individuele pad of laat ik me leven door anderen?
• Wat wil ik nu echt eindelijk laten gaan?

Je kan het proces nog ondersteunen door je lichaam te ontlasten en licht verteerbare voeding te eten. 

Of je kan Qi Gong oefeningen doen. Neem dan contact met me op voor mogelijkheden.

Advertentie

Laat je ziel zingen

Vandaag zitten we op het hoogtepunt van het jaar. Nee, ik bedoel niet kerstmis, ook niet je verjaardag hoe belangrijk die dagen ook voor je zijn. Ik bedoel die ene specifieke dag in juni tussen alle andere dagen die eindeloos lijken en waar de nachten zo kort zijn dat het bijna niet donker lijkt te worden. 21 juni, de zomerzonnewende. 

Hoogste tijd

Op deze dag is de yang energie in het universum op haar best. De zon straalt als een wereldster, de dag eindigt laat en veel mensen hebben er rituelen omheen gecreëerd. In het hoge Noorden waar de zon een heel etmaal lang niet eens ondergaat worden vreugdevuren aangestoken, mensen zingen en dansen en hebben plezier met elkaar. Ze staan even stil bij dit hoogtepunt omdat vanaf morgen een andere kwaliteit heel geleidelijk het roer over gaat nemen. Zon en licht worden langzaam weer minder, de dagen worden korter, de yin energie laat zich steeds meer zien. Soms gaat dat gepaard met gevoelens van verdriet en angst. Niemand wil op het hoogtepunt aan de neerwaartse beweging denken. We zijn geneigd te denken dat we niet zonder de warmte van de zomer kunnen. 

Maar niets is minder waar. Yang heeft altijd een nauwe relatie met yin. Die twee bewegingen zijn van elkaar afhankelijk, de een brengt altijd de ander voort, yin is altijd aanwezig in yang en yang in yin en samen vormen ze de cirkel van het leven. Er is geen oordeel aan verbonden, yang is niet beter dan yin en omgekeerd is yin niet belangrijker dan yang. 

Stel je eens voor of je de kwaliteit van een dag, van warmte of van een andere yang energie zou kunnen ervaren en waarderen als het tegenovergestelde er niet was. Je neemt het waar omdat het relatief is, omdat je het gaat vergelijken met de nacht en de koude. 

Als je op die manier naar de bewegingen van het leven gaat kijken kan je misschien wat makkelijker vrede sluiten met de yin energie, met het donker, de koude van de winter, de rust en het nietsdoen. Dan voelt de potentiële aanwezigheid van najaar en winter in de zomerse openheid niet meer als bedreiging maar je weet dat het ook een kiem is voor een nieuwe zomer in een nieuw jaar. 

Het leven omarmen

In de Chinese geneeskunde werken we regelmatig met het systeem van de 5 elementen. Maar wat is dat? Het is eigenlijk een soort metafoor. De oude Chinezen waren een agrarisch volk. Omdat er eeuwen geleden nog geen wetenschappelijke benadering van het klimaat bestond observeerden de mensen de natuur nauwkeurig en trokken conclusies over veranderingen, ritme, wanneer wat te doen was op de akkers, enz. Men zag dat een etmaal en een jaar een bepaald ritme volgen van ontkiemen, groei, oogst, loslaten en diepe rust. Elk jaargetijde heeft een andere energie merkten zij op. En daar kon je gebruik van maken. 

De cyclus van de jaargetijden ( lente, zomer, nazomer, herfst en winter) herhaalt zich regelmatig en wordt uitgebeeld door de elementen hout, vuur, aarde, metaal en water. De een ontstaat uit de voorafgaande en wordt opgevolgd door de volgende in het rijtje. Men heeft geleerd om handelingen af te stemmen op dit ritme. Daardoor kon men optimaal gebruik maken van verschillende omstandigheden van het klimaat en de lokatie.

Nu is het zomer. Officieel begint die bij ons rond 21 juni. Volgens de Chinese kalender is die al begin mei begonnen. Hoe dan ook. Wat betekent het voor ons, voor onze gezondheid? 

Het vuur element zegt het al. Het leven wordt vuriger. De zon staat nu op haar hoogste punt en straalt maximaal richting onze noordelijke aardbol. De dagen zijn lang en de nachten kort. Wij verlangen ernaar om alles eruit te halen. Feesten, picknick in de natuur, spel en plezier en heel veel vrolijkheid en lachen met elkaar. De zomer is de tijd van de verbinding, van de passie en compassie. Onze harten zijn warm en staan open voor wat zich om ons heen afspeelt.

Hoe zou het zijn als je je zomerse energie niet alleen royaal uitstrooit naar buiten toe maar de innerlijke zon ook op jou laat schijnen. Op het unieke wezen dat jij bent? Op je dromen, je wensen, je echte behoeftes? Moeilijk? Begin in het klein. Omarm een mooie bloem in je tuin, verwonder je over die ene prachtige vlinder, de late zonnestralen door de heg heen. Zoek je familie en vrienden op en geniet samen van een heerlijke maaltijd tot in de late warme uurtjes. Misschien, als je heel stil bent, hoor je op dat soort momenten je ziel zingen.

Vandaag is het 21 juni van dit jaar. Vandaag vieren wij feest en denken niet aan gisteren of aan morgen. Wij geven ons over aan de yang energie, die alleen vandaag maximaal aanwezig is. 

Qi Gong – de kunst het leven te voeden

We staan in een halve cirkel op het eiland in onze vijver. Het  heeft al weken niet geregend, toch is het gras rond deze tijd op de zondagochtend nog vochtig. We hebben besloten om er maar te gaan staan want wat is nou heerlijker dan in de natuur te zijn. Elke zondag ochtend ontmoeten we elkaar op deze plek.

Ik heb mijn programma voorbereid, thee gezet, makkelijke kleding aangetrokken en daar gaan we dan. Een zondag op deze manier te kunnen beginnen is een cadeautje van onszelf voor onszelf. Het lichaam heeft dagen achter elkaar veel te veel impulsen om te willen bewegen moeten onderdrukken, zitten is de nieuwe manier van werken aan je lichaam.

Even niet denken maar voelen

De nachtelijke dauw heeft zich als een dun netje over het gras gelegd. Het groen onder onze voeten moet nodig een maaibeurt krijgen maar dat hindert ons niet en we voelen het kriebelen van vochtige grassprieten op enkels en onderbenen. Langzaam komen we aan in ons lichaam. We verkennen onbekende plekken in en op het lichaam en voelen ons blij als een kind. Dagen achter elkaar bestond ons lichaam vooral uit een denkend hoofd. Misschien dat de ochtenduren nog even een kans boden ons hele lichaam te zien, in de spiegel met een kritische blik. Want er valt altijd iets te mopperen. Te dikke benen, te dun haar, huid en bindweefsel die al veel te lang toegeven aan de zwaartekracht. Zijn er eigenlijk plekken waar we van houden?

De natuur is een fantastische gids om ons op pad te helpen. Om het voelen van het lichaam te oefenen. Een grassprietje tussen je blote tenen, een windvlaag in je haar, de warmte van de zon op je huid, de aarde onder je voeten. Zonder te oordelen. Het is er gewoon. 

Maar voel je ook het kloppen van je hart, de lucht die je in- en uitademt door je neusgaten. Voel je je botten, je spieren, je maag, je lever? Meestal voelen we de wereld die diep in ons lichaam verborgen is alleen als er iets niet in orde is. Als er klachten zijn. Dan gaat het ineens kraken, piepen, pijn doen. En dan moeten we aan de slag. Vaak maar niet altijd is het goed om meer te bewegen. Mét aandacht.

En zonder verwijten aan je lichaam omdat die ineens iets roept wat je niet graag wilt horen.

Daarom staan we op de zondagochtend in het gras. Want hier kunnen we eindelijk leren luisteren naar wat ons lichaam ons te vertellen heeft. Zelfs als alles goed is of we geen nare klachten hebben is er altijd een verhaal wat verteld wil worden. Ons lichaam is nooit stil. Luister even. Wat hoor je? 

Adem in, adem uit. Langzaam en tot diep in je onderbuik. Adem is levenskracht. Via onze longen ontvangen we Qi, het belangrijkste ingrediënt voor een gezond leven. Qi wordt meestal vertaald als levenskracht. Een kracht die voor een deel doorgegeven is door onze (voor)ouders en voor het resterende deel zelf verworven is door onze manier van leven. Voeding en lucht vormen de basis van de “nahemelse energie’ zoals de door het leven ontvangen energie in de Chinese filosofie genoemd wordt. Maar ook goede liefdevolle sociale relaties zijn van immens belang. 

Water wil naar de zee

Op vakantie in de bergen kom je ze tegen. De rivieren die zich, soms met haast, soms heel traag naar beneden storten het dal in. Overal liggen obstakels in de vorm van dikke keien. Wat doet het water? Het probeert de obstakels te omzeilen, probeert nieuwe wegen want het doel is helder. Water wil naar de zee. Obstakels kunnen beweging onderbreken, vertragen of de verkeerde kant op sturen. De energie in ons lichaam heeft hetzelfde verloop. Ongehinderde beweging is noodzakelijk om alle uithoeken van het lichaam goed te kunnen verzorgen. We hebben daarvoor een ingenieus systeem ter beschikking. Het meridianenstelsel. Onzichtbaar voor het oog maar waarneembaar als we ons erop afstemmen. De meridianen verbinden alle lichaamsdelen met elkaar. De energie erin hoort vrij te stromen. Maar helaas wordt de vrije stroom vaak gehinderd door omstandigheden, lichaamshoudingen, overtuigingen en gedachten. Als energie vast komt te zitten kunnen er op den duur lichamelijke klachten ontstaan, pijn, verhardingen, groei waar iets niet hoort te groeien, vermoeidheid. 

In het oude China was men ervan overtuigd dat een klacht voorkómen moet worden. Dus werd er veel aan gedaan om het lichaam gezond te houden door bv goede voeding en beweging. Dingen die we tegenwoordig ook makkelijk toe kunnen passen. Als de wil er is om iets te veranderen. 

Wind op je huid

Ga je weer met me mee naar het grasveldje op de zondagochtend? Want hier tanken we onze interne accu weer op door ons lichaam heerlijk te laten bewegen. Beweging kent vele mogelijkheden. Hier op het grasveldje is de keuze gemaakt. We doen aan Qi Gong. Een bewegingskunst die al eeuwen geleden beoefend werd in het oude China. Het is de kunst of vaardigheid onze energie te versterken en in goede banen te leiden. Maar Qi Gong is meer dan alleen beweging. Het is een manier om lichaam en geest tot rust te laten komen, onze flexibiliteit te vergroten en (innerlijke) kracht te ontwikkelen. We gaan met ons lichaam in gesprek, luisteren naar de verhalen. Qi Gong is meer dan een lichamelijke workout. Als je het een tijdje consequent doet zal je merken dat je alerter wordt, meer gefocust en dat je meer in het moment leeft en je perspectieven bijschaaft. Je maakt je minder zorgen om dingen of gebeurtenissen in de toekomst. Er ontstaat rust in lichaam en geest. Hoe fijn is dat!

Misschien heb ik je nieuwsgierig gemaakt? 

Laat het me dan weten en informeer je naar mogelijkheden om Qi Gong een keertje zelf te ervaren. Buiten. Op een grasveldje. Op blote voeten en met de wind op je huid. 

We zijn net pompoenplantjes

Bij mij op de vensterbank staan een paar potjes met zaailingen: tomaten, komkommer, augurk, courgette en pompoen. De nachten zijn nog te fris om de jonge plantjes nu al in de koude kas te zetten. Zo wachten we met z’n allen (ikzelf inclusief) geduldig op het passende moment. Dan worden ze gewoon op slag wakker, worden groter en groter en groeien doelgericht naar het licht toe. De een heeft het makkelijker dan de ander. Het pompoenplantje heeft zijn draai nog niet gevonden zo te zien. Het ziet er best een beetje zielig uit. Het plantje kan de warme beschermende grond blijkbaar niet loslaten. De wortel probeert het luchtruim te bereiken, aan de andere kant zie je de kiemblaadjes worstelen met het grijs-bruine omhulsel van het zaadje en die het plantje vast in de houdgreep hebben.

Overgangen. Iets verlaten en ergens anders weer neerstrijken. Het kan heel simpel zijn en we staan er vaak ook niet bij stil. Je verlaat in de ochtend je huis door de voordeur en zet je leven deze dag voort in de buitenwereld, op een andere plek. Bijna niemand vindt dat moeilijk, het gaat als vanzelf, zit ingeslepen in ons systeem, in onze dagelijkse routine. Maar energetisch verandert er wel het een of ander. En dat kan best lastig zijn. Buiten je eigen vier muren speel je een andere rol dan in je eigen huis. Je hoort aan andere voorwaarden te voldoen. 

Zich losrukken

Het kleine pompoenplantje heeft maar een doel, naar het licht toe groeien. Dat betekent uit de donkere aarde omhoogklimmen en in een andere omgeving terecht komen. Dat is best eng. Want je weet maar nooit hoe het aan de ‘overkant’ is. Je weet niet of het wel een fijne plek is. Je hebt moed nodig. En de nodige energie om een grote stap te kunnen zetten.

Wat dat betreft zijn wij met z’n allen kleine pompoenplantjes. Ons hele leven staan wij oog in oog met veranderingen. Dat kunnen grote gebeurtenissen zijn of piepkleine zoals ochtends wakker worden en de droomwereld voor een aantal uren verlaten.

Overgangspijn

In mijn praktijk zie ik weleens mensen die zich met hun lichamelijke klacht of hun emoties geen raad weten en om hulp vragen. Dat gebeurt vaker rond de wisseling van seizoenen. Wie heeft nou nog nooit een gevoel van gemis ervaren als de zomer waar wij zo van houden ten einde gaat en daarmee ook het leven in de door de zon opgewarmde natuur. We zoeken dan weer onze binnenruimtes op en raken het contact met de natuur een beetje kwijt. Dan proberen we tevergeefs de zomer vast te houden. Onze stemming wordt beïnvloedt, we worden een lusteloos en staan in de ochtend niet meer met plezier op. 

De natuur vervolgt een ander pad. Na de uitbundige zomer komt zonder pardon een andere energie opdagen waar wij mee moeten leren leven. Stel je loopt door het bos en laat je even helemaal niet afleiden door je gedachten, muziek uit je koptelefoon of een podcast die je aandacht vasthoudt. Je stemt af op de geluiden  en geuren in het bos, de lucht en de grond onder je voeten. Je verlangzaamt je passen, je hoeft niet zo nodig ergens te zijn. Je geeft je helemaal over aan het moment. Dan merk je veranderingen op. De lucht heeft misschien ineens een iets andere geur dan enkele dagen geleden, de kleuren worden intenser of vervagen, je hoort de zang van andere vogels en je lichaam voelt iets zwaarder of juist lichter. 

Op dit moment aan het begin van de maand mei staat de lente op het punt ons energetisch te verlaten en maakt plaats voor de vroege zomer. Het bladerdak is soms al zo dicht dat je zicht op het geheel belemmerd is. De natuur is vol van bloesem en de zon wordt met de dag warmer. Heerlijk, zou je denken. Dat is ook zo. Toch zijn er mensen voor wie zo’n overgang moeilijk te bewandelen is. Hun lichaam geeft aan dat zij er nog niet klaar voor zijn. Dat geldt trouwens voor de overgangen tussen alle seizoenen. Vermoeidheid, slaapproblemen, nieuw pijnlijke plekken in het lichaam of emotionele schommelingen kunnen het resultaat zijn. Lichaam en geest zijn niet in evenwicht. Net als bij een boom zijn de wortels misschien niet stevig genoeg om de frisse wind die door de natuur waait te kunnen weerhouden. 

Aarzel niet

Mensen doen er goed aan om op zo’n moment een afspraak te maken voor een acupunctuur behandeling of een paar lessen Qi Gong te boeken. Om  hun energie weer te laten stromen, hun eigen kracht weer op te wekken en op de juiste rails terecht te komen.

De lentekriebels van het hout

Zo jammer dat je niet mee kan luisteren op deze zonovergoten ochtend. Ik ben net neergestreken op mijn bankje in de voortuin en geniet van de zang van vogels om me heen. Ergens vanuit de verte dringt het geluid van de openbare weg door het nog kale struikgewas en buren lopen gezellig kletsend aan de andere kant van de heg langs. Ik hoor spelende kinderen luidruchtig zoals het hoort voor spelende kinderen. 

Het is lente. Na een lange natte winter die zich eigenlijk niet winter mag noemen keken we ontzettend uit naar de lente. En wat worden we verwend dit jaar. Weken met zon en beweging, ijverige vogels die de nestkastjes aan het verkennen zijn en de kleur groen neemt met de dag meer ruimte in beslag.

Het leven komt weer op gang. De diepe rust van de winter hoort tot het verleden. De hele natuur begint aan iets nieuws. Het zaadje dat tijdens de koude maanden diep in de grond op een startsein heeft zitten wachten laat een klein groen stipje zien wat uitgroeit tot een hele nieuwe plant. 

In het begin is er een plan. Het zaadje heeft alle informatie in zijn bagage die nodig is om uit te kunnen groeien tot precies dat specifieke plantje dat volgens dat plan de bedoeling was. Informatie van alle voorgaande generaties plantjes. Een appelboom wordt altijd weer een appelboom en zal nooit peren dragen. Dat pad ligt vast. Is voorbestemd. Achter deze groeiactiviteit zit een enorme energie. Kijk buiten om je heen hoe snel alles zich ontwikkelt. Gisteren liep je nog over droge grond zonder enig teken van leven, vandaag hebben zich overall kleine lichtgroene blaadjes uit de aarde geschoven en hebben haast om zo veel mogelijk zonlicht te vangen. 

In je kracht staan

De energie die achter deze activiteit zit noemen wij hout energie. Na een lange winter waarin het leven in de ruststand was barst het ineens los. De natuur wil naar het licht en moet zich rekken en strekken. Maar hoe meer je je strekt hoe meer houvast je ook nodig hebt. Wist je dat een sequoia ( zo’n torenhoge boom die we vooral kennen uit Californië) nooit omvalt. Storm of geen storm, die boom blijft gewoon overeind. Dat ligt daaraan dat hij over een uitgebreid wortelnetwerk beschikt, met een omvang die net zo groot is als de boom lang. Een boom met een dikke stam die stevig geankerd is en bovendien voldoende flexibel kan veel hebben.

Heb jij ook van die mensen in je kennissenkring die tegen een stootje kunnen. Die zichzelf kunnen blijven onder moeilijke omstandigheden en zich kunnen schikken naar de onveranderlijke invloeden van buitenaf. Hoe doen zij dat? Waar komt die innerlijke kracht vandaan?

Om de hemel te bereiken heb je een stevige basis nodig

Volgens de Chinese filosofie van de 5 elementen hoort het hout element bij de lente. Heel toepasselijk want in de lente is de naar buiten toe gerichte energie heel krachtig. De natuur produceert hout, streeft omhoog, wil leven en zich reproduceren. Maar om je armen zo ver te strekken heb je wel een stevige basis nodig om niet bij de eerste de beste storm tegen de grond te gaan. Hoe kunnen wíj onze eigen basis verstevigen om de onstuimigheden van het leven te kunnen trotseren? Ervoor zorgen dat onze wortels tot diep in de aarde reiken. Kracht en flexibiliteit ontwikkelen. 

Een boom kan alleen maar zijn eigen weg van groei en ontwikkeling volgen als er een plan is. Niet zo’n plan van ‘overmorgen moet alles af zijn en dan zijn we klaar’. Maar een plan die voortkomt uit zijn bestemming, een eik worden of een berk. Die bestemming kan hij niet ontlopen, het is een weg die hij moet bewandelen om gezond en veerkrachtig te zijn en te blijven. De weg  ernaar toe is datgene wat de uitdagingen en obstakels in het leven levert. 

Net zoals bij de boom verloopt ook ons leven op een vergelijkbare manier. Het plan van ons levenspad ligt diep in onszelf verborgen, komt voort uit het feit dat ons lichaam bezielt werd. De oude Chinese vertelden ons dat hemel en aarde elkaar ontmoeten en dat uit deze ontmoeting de mens ontstaat. Dat is de basis. Die staat vast. Ons leven is niet alleen maar een hoop bakstenen maar het gaat stormen en onweer trekt over ons bestaan heen en kan ons tot in de grondvesten opschudden. Dan is een diep wortelstelsel noodzakelijk. Wortels die verbonden zijn met elkaar en met andere wezens in de buurt. 

Ondanks dat er een plan ligt waar wij geen controle over hebben kunnen we ons levenspad vorm geven door onze leefstijl. Door onze activiteiten, gedachten en overtuigingen op een manier te structureren , net zoals een goede tuinder met zorg zijn/haar tuin bewerkt. Maar zodra we gaan trekken aan het gras en invloed proberen uit te oefenen op de uitkomst merken we dat dat niet kan. De dingen lopen volgens een eigen ritme. En daar zit het probleem. Namelijk de kunst van het voorbij laten trekken van onze wensen en verwachtingen als een wolk aan de hemel. En te vertrouwen dat de dingen volgens het innerlijke plan gebeuren en dat het goed is. 

Het belang van een beslissing

Waar een plan is moeten ook beslissingen genomen worden. Een goede tuinder kiest op passende tijden voor een handeling. Wel water of geen water geven, wel onkruid wieden of het laten staan? Welke planten zet je naast elkaar voor een harmonisch geheel? Dat kan die tuinder alleen maar als hij in contact is met de natuur en aanvoelt wat wanneer gedaan moet worden. Dan is hij verzekerd van zijn eigen invloed op een goede oogst. 

Wat voor de boom geldt geldt ook voor ons. Ook wij zijn onderdeel van de natuur en ons leven volgt hetzelfde ritme. Een model voor dit ritme is de leer van de 5 elementen. De 5 elementen worden geassocieerd met oa de seizoenen, bepaalde kleuren, tonen, emoties. Hier hebben we legio mogelijkheden om onze leefstijl aan te passen met als resultaat gezondheid en verbinding met het leven om ons heen.

De natuur doet het ons voor. Het is lente. De warmte van de eerste zonnestralen activeert het leven. In deze tijd van uitbundige groei voelen we ons vaak actiever, maken plannen voor het komende jaar, zijn ook assertiever en gaan massaal naar buiten, spitten de tuin om en leggen zaadjes in de aarde. Hopen en vertrouwen op een goede oogst. 

De kleur van de lente energie is – wat had je anders verwacht – groen. Organen zijn de lever en de galblaas en ook de ogen horen bij dit rijtje. Om een visie te hebben in ons leven moeten we immers goed kunnen kijken, niet alleen fysiek maar vooral mentaal. En we moeten in contact zijn met onze eigen innerlijke bestemming, want als je niet ziet waar je naar verlangt dan weet je ook niet waar je heen moet.

Lenteklachten en wat kan je zelf doen

Als de krachtige energie van de lente en het hout element onderdrukt wordt is de kans groot dat er lichamelijke, mentale  of emotionele klachten ontstaan 

• Migraine
• Pijn
• Spanning in nek en schouder en aan de zijkant van het lichaam (verloop van de galblaas meridiaan)
• PMS
• Spijsverteringsproblemen
• Boosheid/woedeaanvallen
• Depressie
• Stemmingswisselingen
• Verlies van richting in het leven
• Geen visie of focus
• Creativiteit gehinderd

Klinkt niet zo goed, hè?

Maar we zijn niet machteloos en kunnen echt zelf iets doen om ons door de heerlijke beweging van de hout energie te laten inspireren en creatief te zijn.

Begin vandaag ermee!

• Beweeg voldoende, liefst buiten in het groen (weilanden, bos), doe ademhalingsoefeningen en strek en draaibewegingen. De energie van de lever is verantwoordelijk voor de vrije stroom van Qi en dat is alleen mogelijk door te bewegen. Dus nogmaals: beweeg!
• Eet groen (fris lentegroen zoals daslook, brandnetel, spinazie, rucola) of zorg ervoor dat je altijd verse kiemgroente in huis hebt
• Zorg voor een gebalanceerde zure smaak (citroen, appelazijn, kimchi, yoghurt)
• De bittere smaak ondersteunt de functie van de hout energie (paardebloem, brandnetel)
• Zorg voor voldoende slaap. ’S nachts regenereert de lever, die erg vatbaar is voor de negatieve energie van stress

Ik wens je een fantastische lente boordevol beweging, lekker fris eten en een heerlijke vrije stroom van energie. 

De plek waar het leven plaatsvindt

Het zand is voelbaar in de mond, meldt zijn aanwezigheid met een knarsend geluid tussen de tanden. Voor ons ligt een uitgestrekt duingebied, op de zang van een paar vogels na geen dierlijk geluid. Alleen het wuiven van het riet in de drassige grond naast het pad bereikt onze oren. 

Ruimte en leegte. Alleen in het grote geheel. En verbonden met het zand, de wind en het water. Je kan het van heel dichtbij ervaren in het Nederlands duinlandschap.

Maar ik zie in mijn verbeelding ook de nomadische volkeren voor me in de oneindige leegt om hen heen. Voorzien van een tent met de meest noodzakelijke spullen en een kudde runderen, schapen of geiten. Het is een leven dat ik niet zou willen leiden en toch resoneert er iets bij mij met deze manier  van bestaan. 

Onze korte reis naar een van de waddeneilanden heeft mij geïnspireerd te onderzoeken wat de specifieke reden is voor die resonantie. Het heeft me nieuwsgierig gemaakt.

In de ruimte van de natuur

Ooit ben ik samen met mijn lief 3 maanden door de Sahara en de Sahel gereisd. Een oneindig wijd landschap en amper begroeid. Je horizon strekte zich open voor ons uit en begrensde tegelijkertijd onze ervaringswereld. Je kan in principe alle kanten op gaan. In die tijd hadden we ook nog geen navigatie. Ruimte kan je de mogelijkheid ontnemen je te oriënteren in diezelfde ruimte. Dat leerden wij daar door rondjes te rijden door het zand en weer op dezelfde plek uit te komen waarvandaan wij vertrokken waren. Een opmerkelijke gewaarwording.

De lichtheid van het bestaan

Ik vermoed dat de ervaring van ruimte ook afhangt van je levenssituatie. Zo weet ik dat ik tientallen jaren geleden toen ik van Zuid-Duitsland, waar ik in een dal gewoond heb, met de trein naar Nederland vertrok een heerlijk gevoel van overzicht en vrijheid ervoer. De horizon was veranderd. Eindelijk kon ik een benauwde levenssituatie achter me laten. Nu verlang ik regelmatig naar de bergen. De pieken die bijna de hemel raken en een enorme rijkdom uitstralen. Rijkdom aan ruimte. En misschien ook rijkdom aan vrijheid. Want vrijheid kan alleen ontstaan in een omgeving die ons in onze perceptie niet beperkt. Het kan ook dezelfde ervaring van ruimte zijn die ik ken als ik op een zomerse dag in het gras lig en de wolken nakijk, die naar het schijnt moeiteloos voor een blauwe lucht langstrekken. Misschien is dat wel de resonantie denk ik nu die ik voel, het één zijn met de natuur en alleen maar bezig zijn met wat zich op dat kortstondige moment aandient. Een bepaalde lichtheid van bestaan, dingen gebeuren zonder ons toedoen. 

Ruimte ervaren is een basisbehoefte van de mens. En deze behoefte manifesteert zich zelfs in het fysieke. Met elke ademhaling creëren wij ruimte in onze borstkas, we nemen de ruimte als het ware op in ons lichaam. Veel mensen weten niet dat hun ademhaling niet veel dieper gaat dan de borst. Het is een beperking die je jezelf oplegt. Je weert de ruimte in je lichaam en in je leven. 

De vele gezichten van ruimte

Het Nederlandse woordenboek wat ik geraadpleegd heb heeft een rijke veelzijdige selectie van het begrip ruimte voor me opengelegd. Het is een plaats om zich uit te breiden, zich te bevinden of te bewegen. Het is ook de afstand tussen twee dingen, de ruimte ertussen. Of een ruimte die door grenzen bepaald wordt (een afzonderlijke ruimte voor speciale dingen of functies). Ons heelal is een oneindige ruimte waarvan het grootste gedeelte waarschijnlijk onbekend is. Dat betekent dat ruimte ook onzekerheid met zich mee kan brengen. En avonturiers uitnodigt het overvloedige onbekende te willen verkennen. We weten zeker sinds corona dat onze ruimte altijd ook een ruimte is die rekening moet houden met de ruimte van anderen. Zonder verbinding met de omgeving bestaat onze ruimte niet. Het lijkt oneindig maar er zijn grenzen en is een kwestie van geven en nemen. Net zoals de oude Chinese wijzen al wisten dat yang en yin nooit op zichzelf bestaan, dat zij van elkaar afhankelijk zijn en zelfs uit elkaar voortkomen. We kunnen de ruimte zien als de tienduizend dingen, die ontstaan zijn vanuit yang en yin. Overvloed en rijkdom zijn tegelijkertijd beschikbaar en beperkend. Er is geen of-of maar een en-en. Tegenstrijdigheden die niet los van elkaar zijn. 

Omdat de makrokosmos (de hele wereld om ons heen) identiek is aan de mikrokosmos (ons individuele lichaam, geest en onze emoties) spiegelen ze elkaar als het ware. Daarom kunnen we de ruimte die we wij in onze omgeving waarnemen net zo goed in onszelf waarnemen. Als we bereid zijn ruim te denken komt de ruimte vanzelf bij ons langs. We gaan dieper ademhalen en zien mogelijkheden in plaats van beperkingen. Die innerlijke ruimte opent lichaam en geest. We worden ruimhartig en voelen compassie met onze medemensen. Niemand hoeft te vrezen dat zij of hij slachtoffer is van omstandigheden want waar ruimte is kan je datgene verwezenlijken wat echt belangrijk voor je is.

Levensdans heeft ruimte nodig

Ergens las ik dat we ruimte als mogelijkheid kunnen zien om steeds weer balans te vinden in ons leven, want ruimte laat beweging toe. En een leven zonder beweging is geen leven. Mijn behoefte om ruimte om me heen te kunnen ervaren hangt denk ik met dit inzicht samen. Beweging geeft me de mogelijkheid aan omstandigheden te kunnen ontsnappen die niet bij mijn leven passen. In de Qi Gong zijn fantastische oefeningen om de ruimte op een directe manier lichamelijk, mentaal en emotioneel te kunnen ervaren. Heerlijk om te doen en vrij adem te kunnen halen.

Ik geef graag les in kleine groepjes of een op een. Neem contact met me op voor meer informatie.

De oude weegschaal en een leven in beweging

We hebben bij ons thuis nog een oude medische weegschaal staan die volgens mij van mijn vader was toen hij nog praktiserend dokter was. Een eeuwigheid geleden. Wat er precies op gewogen werd weet ik niet. Het is een mooi ding opgeborgen in een glazen kast op een basisplaat van marmer. Op deze weegschaal werden dingen met elkaar vergeleken. Ze moesten uiteindelijk hetzelfde wegen want anders klopten de verhoudingen niet. Als de weegschaal naar één kant uitsloeg moest er of iets toegevoegd worden of iets weggehaald. Of de andere kant moest gecorrigeerd worden want het wijzertje in het midden van de weegschaal hoorde precies in het midden van een reeks getallen te staan. Dan, zo vermoedde men, waren de dingen in evenwicht. En dat was het doel van de hele handeling. Dingen in evenwicht brengen. Ervoor zorgen dat er niet van een ding te veel was en van het andere te weinig. Dat zou tot resultaten kunnen leiden die niet wenselijk zijn.

Wij zijn één grote weegschaal

Hetzelfde gedachtegoed komen wij ook tegen bij het bestuderen van de menselijke fysiologie en de geneeskunst. Ons lichaam functioneert grotendeels alleen maar als processen evenwichtig verlopen. Kleine veranderingen hebben soms grote gevolgen. Bijna al onze organen zijn door de natuur erop ontworpen dat zij in staat zijn veranderingen in de buitenwereld op te vangen en voor een intern evenwicht met elkaar te zorgen. Hoe mooi is dat. We zijn in principe één grote weegschaal die continu aan het herwegen en herstellen is. 

Tuinders in actie

Ook een tuinder kent dit en maakt er dagelijks gebruik van. De aarde waarin ons voedsel en de bloemen die ons emotioneel voeden verbouwd worden hoort in evenwicht te zijn. Een plant is een levend wezen en houdt van een gezond bordje met voldoende voedingsstoffen en water. De plant wordt ziek als het op is en er toch nog gegroeid moet worden. De tuinder zorgt ervoor dat er geen tekorten ontstaan, zet andere planten neer die de tekorten aanvullen of verrijkt de aarde met compost. Hij bewerkt de grond op een manier dat bodembeestjes hun gang kunnen gaan.

Water en vuur

Iedereen kent wel het symbool van yin en yang. Die cirkel met een zwarte en een witte helft en een stip in het midden van de andere kleur. De betekenis ervan is misschien in mindere mate algemene kennis. Wat het symbool in ieder geval uitstraalt en waardoor wij er een zekere affiniteit mee ervaren is het gelijkmatige, het in balans zijn van de kleuren. Inderdaad gaat het hier om het evenwicht tussen twee tegenovergestelde kwaliteiten, zwart en wit, donker en licht, passief en actief, rust en activiteit, feminien en masculien, maan en zon, onder en boven enz. De dag volgt op de nacht en als je het een niet kent kan je ook de waarde van het ander niet herkennen. Water en vuur. Ze kunnen allebei weldadig zijn maar eenmaal uit evenwicht kan die gewaarwording zomaar omslaan. Te veel vuur verbrandt alles wat er in de weg staat, leven verandert in een dode hoop as. Wat helpt is het water. Blussen. Het vuur uitdoven. Te veel vocht aan de andere kant kunnen we verdrijven door te stoken. Het water verandert dan in damp en slaat misschien op plekken neer die weer water nodig hebben. Yin en yang zijn van elkaar afhankelijk en kunnen in elkaar over gaan. Zoals nacht en dag, winter en zomer. En alles in zijn eigen tijd volgens een bepaald ritme. 

Je kan niet aan groeiend gras trekken

Ook de 5 elementen hout, vuur, aarde, metaal en water zijn beelden voor een bepaald ritme in de natuur. Hier gaat het om een variabel evenwicht tussen 5 bewegingen die alle activiteiten in de natuur en in de mens bepalen. Kijk naar de seizoenen. Zonder dat wij er controle over hebben wisselen de seizoenen in een voorgegeven volgorde. Nooit is er rijke plantengroei zonder dat er voldoende tijd was voor een zaadje om te rusten, te kiemen en langzaam groter te worden. Aan het gras trekken voert het tempo van de groei van het sprietje niet op. 

In de Chinese geneeskunde zijn veel klachten te verklaren doordat natuurlijke cycli verstoord zijn. Je hebt misschien aan je energie getrokken en te veel hooi op de vork genomen en geen geduld getoond. Of je bent niet vaak genoeg van de bank af gekomen met als gevolg dat je energie is vast komen te zitten. De kunst is om het lichaam met de juiste handelingen te ondersteunen om haar natuurlijke evenwicht te hervinden. Waar te veel energie is in de vorm van stagnaties, pijn en ziekmakende groei kan je of ervoor zorgen dat je de lichaamseigen energie stimuleert haar eigen ritme weer te ontdekken. Het zelfgenezend vermogen van ons lichaam is krachtig, maar heeft soms ondersteuning nodig. 

Schatje, hoe gaat het met je?

Maar we zijn nog niet aan het einde van het verhaal aangekomen. Naast yin en yang en de 5 elementen is ons lichaam ook afhankelijk van een gezond evenwicht tussen onze 3 belangrijkste energiecentra, de drie schatten, San Bao. Zij representeren ons fysiek welzijn (de onderste dantian in het gebied onder de navel), emotionele gezondheid (de middelste dantian in de borst) en mentale activiteit en lenigheid (de bovenste dantian in het hoofd). Pas als deze centra op elkaar afgestemd zijn kunnen wij van gezondheid spreken. Ook zij zijn van elkaar afhankelijk en beïnvloeden elkaar. 

De kunst leven te voeden

Voor je algehele gezondheid kan je zeker zelf iets doen. De oude Chinezen hebben ons veel kennis nagelaten hoe wij effectief en doeltreffend met onze gezondheid om kunnen gaan. Zij noemden al die wijsheid Yang Sheng, de kunst het leven te voeden. Daarmee bedoelden ze niet het kunstmatige krampachtige in stand houden van het leven met legio medische handelingen, maar de nadruk lag op preventie en vroeg herstel van het evenwicht. Het op tijd herkennen van energetische onregelmatigheden en vervolgens adequaat erop reageren. Door middel van voldoende beweging, goed eten volgens de seizoenen, mindfulness, de natuur in gaan, je gedrag en gedachten observeren en corrigeren, je emoties onderhouden en zo nodig afscheid nemen ervan, voldoende slaap, en door muziek en andere creatieve bezigheden te cultiveren. 

Soms vraagt het veel van ons. Het is niet altijd gemakkelijk om voor de weg van Yang Sheng te kiezen. Want onze wereld staat bol van verleidingen die ons elke dag weer wijs willen maken dat wij maar beter kunnen consumeren wat ons de wereld om ons heen voorschotelt. Maar het is onze eigen keuze! Waag het en ga de betere optie aan. Een gezond lichaam, een gezonde geest en emoties die ons bewegen maar niet hinderen zijn het waard om geleefd te mogen worden.

Niet normaal dit

Misschien ben ik wel niet normaal. Als datgene normaal is wat de hele wereld om me heen doet en denkt. Dan hoor ik erbij, kan ik meepraten, is er weinig aanleiding tot conflict want ik ben het met iedereen eens. Normaal is het fijne kussen waar je tegenaan kan leunen en niets uit hoeft te leggen en je hebt het prettige gevoel begrepen te worden.

Dan zijn er ook altijd van die mensen die het anders doen, die afwijken van de norm en zich niet aanpassen aan de ‘mainstream’. En weet je wat ik daaraan zo leuk vind? Dat de kleine dingen soms zo onderscheidend kunnen zijn. Iets waar bijna iedereen het erover eens is zie je dan door een andere bril. 

Mijn territorium is klein

De laatste weken, of misschien ook al maanden, ben ik blij met het donker. Niet normaal want iedereen om me heen snapt dat niet goed. Ik weet ook dat ik vroeger altijd al gemis voelde zodra midzomer voorbij was en de dagen korter werden. Dan telde ik de dagen tot eind december, tot het licht het weer over zou nemen van het donker. Maar tot mijn eigen verbazing kijk ik daar nu anders naar. Ik zit met plezier binnen, laat de vroege nacht de kamer binnenkomen, voel me geborgen in mijn kleine wereld. Een soort aangename rust bedekt het interieur en mezelf. Ik ben mezelf genoeg, dans met mijn gedachten, volg met mijn blik het flakkerende licht van de kaarsen en doe mijn best om niets te willen. En af en toe mijn liefsten om me heen, meer is er niet nodig. Niet normaal dit. De buitenwereld doet af en toe een poging binnen te dringen maar mijn territorium is klein en er plek voor weinig. 

Niet altijd zijn de dingen zo eenvoudig. De winters zijn voor velen gevuld met activiteiten. Zodra de kerstdagen achter de rug zijn wordt het feest uitgezwaaid en de kerstboom krijgt een laatste verblijfplaats ergens achter in de tuin of wordt opgehaald door kinderen die zakcenten nodig hebben. Het kunstmatige licht zorgt weer voor harde schaduwen over banken en bureaus en men onderwerpt zich opnieuw aan het moeten. Dingen doen, productief zijn, van economische waarde. Actie en doelgerichtheid. Men wil resultaten zien. Zwart op wit. Bankhangen zit er niet meer in en het donker moet om elke prijs bevochten worden.

Afwachten en geduld hebben

Wist je dat ons gedrag dan helemaal tegen de natuur in onszelf werkt. Dat wij het natuurlijke ritme kwijt zijn, verzopen in zeeën van licht, lawaai en activiteit. De natuur kan het ons niet duidelijker voorleven. Als het buiten donker en koud wordt trekt alles zich terug uit het turbulente leven. Het leven zoekt zijn huis of holletje op, nadat er een goede wintervoorraad aangelegd werd. En het wacht af. Forceert niets. De zon komt terug als het zijn tijd is. Niet eerder of sneller. Hoe meer je ophoudt het gebeuren te willen controleren, hoe makkelijker de wachtperiode wordt. Tegen het einde van deze lange tijd verschijnt de zon ineens weer eerder achter de bomenrij en klimt naar grotere hoogte. We kunnen ons opmaken voor een nieuwe lente met nieuw leven en groei.

Koester je nierenergie

De Chinese geneeskunde koppelt de winter aan het water element en aan de energie van de nieren. De nieren huisvesten onze basisenergie, doorgegeven door onze ouders. Een schat die we moeten koesteren. Want – zo zeggen de oude Chinese wijzen – deze energie is niet eindeloos aanwezig en bepaalt voor een deel hoe en of wij gezond oud kunnen worden. En daarvoor moet je in actie komen. De voorraad goed verzorgen en weer aanvullen vóór het te laat is. 

De energie van de nieren zit diep verborgen in ons lichaam. In de onderbuik anderhalve duimbreed onder de navel om precies te zijn. Het is onze energiecentrale die het leven in stand houdt. Alle fysiologische activiteiten komen voort uit dit innerlijke vuur. 

In de winter trekt de energie van de nier zich verder terug in de diepe ruimte van de onderbuik. Want vuur wat met koude in aanraking komt stopt op een gegeven moment met stoken en met het onderhouden van het leven. De bescherming hangt in grote mate af van ons gedrag tijdens de wintermaanden. Het is de tijd van het grote yin. Rust, luisteren naar je innerlijke stem en naar je lichaam, de diepte induiken, niets willen of moeten, geduldig afwachten. 

Ontzettend lastig allemaal en we zijn dan ook wereldkampioen in druk zijn, niets kunnen laten liggen, altijd maar actief zijn en ons meten aan het doen van anderen die in onze ogen nog beter, assertiever, succesvoller zijn. Onze innerlijke accu is er niet voor gemaakt om continu overuren te draaien en loopt langzaam leeg. Soms zonder dat wij er iets van merken tot het te laat is en ziekte ons tot rust dwingt.

Misschien ben ik wel niet normaal. Want ik voel me op dit moment het lekkerst als het rustig is om me heen. Als ik alleen ben en mijn dingetje kan doen. Ik heb zelfs de neiging een tikkeltje on-sociaal te zijn. Want drukte ( ja ook tijdens een corona lockdown kan het mentale lawaai nog oorverdovend zijn) zorgt ervoor dat ik heel moe en stil word. Dan moet ik mijn accu goed in de gaten houden.

Ik houd van deze periode van het jaar, laat mij lekker in het holletje zitten en de volgende lente komt, zeker weten ook zonder mijn toeDOEN.

Hoe onderhoud je je innerlijke accu in de winter?

• Kleed je warm genoeg, maar zorg ervoor dat je niet gaat zweten
• Ga vroeg naar bed en sta zo laat mogelijk op
• Drink voldoende lauwwarm water om niet te dehydreren
• Neem vooral warme maaltijden (ook ontbijt en lunch) voor een goed functionerende spijsvertering (heeft warmte nodig)
• Tik regelmatig met je tanden tegen elkaar (produceert speeksel, deze vloeistof hangt samen met je nierenergie)
• Masseer je oren (gekoppeld aan de nierenergie)
• Ga op je tenen staan en wip op en neer (stimuleert nierenergie)
• Neem een warm voetenbad (genereert warmte en bevordert bloedcirculatie)
• Masseer de achillespees achter de knobbel aan de binnenkant van je enkel. Hier ligt een belangrijk punt van de niermeridiaan.
• Masseer je voetzool (het beginpunt van de niermeridiaan ligt op een derde afstand tussen hak en tenen in een kuiltje).

Wat mooi is, ontleent een deel van zijn betovering aan de vergankelijkheid.

Hoor ik je klagen over de maand november? Hoor ik je klagen over de grijze luchten en een zachte nattigheid die je continu in een dichte mist hult? Hoor ik je klagen over het vallen van het blad, over het einde van de zomer, over de noodzaak om dingen los te laten en het gemis van iets wat er niet meer is? Hoor ik je goed?

Waarom klaag je?  Zou je liever zien dat het mooie niet plaats zou vinden om te ontkomen aan het ondraaglijke verdriet? Zou je de felle laatste kleuren van het jaar niet willen zien omdat ze straks bruin en half verteerd op de aarde liggen klaar voor transformatie tot een andere nieuwe kwaliteit? De voorbodes die je eraan herinneren dat vreugde en passie nooit voorgoed verdwenen zijn maar na het afronden van weer een nieuwe levenscyclus terugkomen?

Onze emoties, stoorzenders in ons leven?

Wij zijn met z’n allen geconditioneerd om emoties zoals angst, boosheid en verdriet zo veel mogelijk uit de weg te gaan. Emoties die de stempel ‘negatieve emoties’ opgedrukt kregen zijn niet meer gewenst in onze prestatiemaatschappij. Zij zijn hinderlijk. 

Dat betekent – als je er even bij stil staat – dat we onze emoties willen controleren net zoals we het verloop en de kwaliteit van ons leven willen controleren. Dat we een plan hebben hoe het eruit zou moeten zien en ons bestaan puur met de meetlat van de vervulling van onze persoonlijke wensen benaderen. Wensen die onze eigen individuele belangen van dienst zijn. De wereld naar onze hand zetten. Controle uitoefenen. En daar horen de ‘negatieve emoties’ zeker niet bij. 

Het is waar. Emoties zoals angst, verdriet en boosheid verstoren het energetische evenwicht in ons lichaam. Ze zorgen voor blokkades en belemmeren de vrije stroom van energie door de meridianen (energiebanen). Maar ze zijn er. Geen mensenleven verloopt zonder deze emoties. We ontkomen er niet aan. Ze zijn onderdeel van onze natuur. Ze te willen ontvluchten, ervoor weglopen of ze onder het kleed vegen zorgt er niet voor dat ze er niet meer zijn. Ze leven undercover in de diepte van ons lichaam. Wachtend op een nieuw moment van zichtbaar worden en voor weer nieuwe stressmomenten zorgen. Dat kost energie. Heel veel.

Ik weet, het is ontzettend lastig om op een constructieve manier met je ‘negatieve emoties’ om te gaan. Zij manifesteren zich vaak op fysiek niveau, door symptomen die wij in ons lichaam ervaren. Benauwdheid, hartkloppingen, maag- of darmklachten, hoofdpijn, noem maar op. Dat kan je dan oplossen door een passend pilletje te slikken en te hopen dat je de emotie voorgoed het zwijgen opgelegd hebt. Het succes zal in de meeste gevallen kortstondig zijn, de emotie gaat misschien een tijdje rust nemen of rommelt onopgemerkt in de diepte door. Een kleine prikkel kan al ervoor zorgen dat het lichaam weer van zich laat horen. Dan wordt je verteld dat je moet leren die emotie los te laten die onderhuids als een vulkaan op uitbarsting zit te wachten.

Het is geen vlieger

Maar hoe doe je dat? Een emotie loslaten? Het is geen vlieger die zo lang aan een touwtje vastzit tot je loslaat en de vlieger tuimelend met de wind meewaait ergens heen. Naar een onbestemde plek en daar heb je dan geen controle meer over. Of je denkt aan het herfstblad dat op het signaal van de boom wacht en zich dan langzaam in zijn eigen tempo op de grond laat vallen niet wetende dat er een nieuwe bestemming op hem staat te wachten. Na een rustpauze van enkele maanden en samen met alle andere verterende bladeren om zich heen.

Een emotie heeft ooit waarschijnlijk een belangrijke functie gehad. Heeft je beschermd en ervoor gezorgd dat je een eigen misschien vrij kleine ruimte voor jezelf kon creëren. Om er te kunnen overleven. Misschien voelde die ruimte zelfs kalm, kleurrijk en geborgen. In het verleden. Ondertussen ben je ouder geworden. Heb je misschien geleerd door ervaring dat je die veilige ruimte van toen niet meer nodig hebt of nodig zou hebben. Dat je sterker in het leven staat. Meestal. En toch zijn er van die momenten waar een kleine prikkel een emotionele aardbeving tot stand kan brengen. Je merkt dat een oud patroon je weer in de greep heeft, dat je verlangt naar die warme ruimte die nu niet op die manier meer beschikbaar is. Je lichaam is vaak degene die dan het woord neemt en via symptomen van zich laat horen. Om te vertellen dat er angst, gemis en boosheid zijn. 

Dan maar controleren

Waarom ga je het gesprek met je lichaam steeds weer uit de weg? Stel je eens voor dat je naar de signalen van je lichaam zou luisteren. Wat zou je dan horen? Misschien wel iets wat je helemaal niet wil horen? Vaak is dat inderdaad het geval. Het is de grote angst voor het onbekende wat ons weerhoudt. Het niet-weten. De onzekerheid. Zolang je je emoties wegstopt denk je dat je er controle over hebt. 

Controle is alom tegenwoordig. Wij willen de koers van ons leven bepalen, alles eraan doen dat datgene  wat wij graag zouden willen zien gerealiseerd wordt door het uitbannen van mogelijke risico’s. Het toekomstige wat wij niet kunnen overzien wordt met geld verzekerd. Niet wetende wat het zou kunnen zijn. Het levensplan wordt met een ongelooflijke precisie uitgestippeld, de tuin wordt betegeld, kleine kinderen wordt het avontuur in de klimboom ontnomen. De mens is heel hardleers, vraagt techniek om problemen op te lossen waar techniek geen grip op heeft. Om de angst in ons te beteugelen.

De natuur leeft het ons voor

De boom laat in het najaar zijn blad los, datgene wat maandenlang door het zonlicht de energie voor zijn leven binnen gehaald heeft. In het afscheid nemen ligt ook een grote betovering. De boom trekt zijn mooiste mantel aan om ons vlak voor het vallen van het blad nog één keer uit het veilige huis te lokken. Niemand kan zich dan aan de schoonheid en het verval in de natuur onttrekken. Als we niet….

Als we niet veel te vaak onze aandacht zouden richten op wat er straks zou kunnen gebeuren. Dan blijven we focussen op die ene toekomstige mogelijkheid een ongewenste emotie te voelen die er nog niet is en die alleen onze hersenen verzinnen. Angst voor gemis en verdriet onderdrukt de vrije stroom van energie in ons lichaam. Daardoor kunnen uiteindelijk lichamelijke klachten ontstaan.

De vrije stroom is een basisbehoefte van het leven, zonder beweging zou er geen leven zijn. En leven betekent ook verandering. Niets blijft altijd hetzelfde hoe veel moeite wij ook doen om het proces te stoppen. Angst is een diepe emotie die je nooit uit kan bannen, je kan alleen je perspectief veranderen. Anders naar je emoties kijken. Ze aannemen en ze te laten spreken.

De natuur leeft het ons voor. Op een mooie manier. Door met alle kleuren van de regenboog het loslaten te verzachten openbaart zich een schoonheid van de natuur die tegelijkertijd haar aanwezigheid ontleent aan de vergankelijkheid.

Wil je angst en verdriet de ruimte geven loop je vaak snel vast in het gevoel het niet te kunnen. En zeker weten is er ook geen op te roepen protocol hoe je het aan zou kunnen pakken. 

In de Qigong krijgen we wel wat handvaten om de energie weer lekker te laten stromen. Op fysiek, emotioneel én mentaal niveau. Wil je het een keertje uitproberen, neem dan contact met me op.

(Titel: Vertaling van “Das Schöne zieht einen Teil seines Zaubers aus der Vergänglichkeit.” Hermann Hesse)

Etenstijd en andere tijden. Over de Chinese orgaanklok.

Net was je nog in diepe slaap en ineens dat vreselijke geluid. De wekker. Dit voorwerp op je nachtkastje dat je in de ochtend van al je bezittingen het meest met diepe haat bejegent. Het is tijd schreeuwt dat ding, je moet je warme nest verlaten. Je moet op gang komen. Er ligt een lange dag vol activiteit voor je. Je hebt deadlines, verplichtingen, afspraken. 

Je geest spreekt. Je lichaam moet luisteren. Jij hebt de regie in handen, je wil is wet. Je lichaam sleept zich gebukt onder alle eisen die je jezelf oplegt door de dag en in de avond moet zij ook gehoorzamen want er zijn online meetings, sportschool afspraken, belangrijke Netflix sessies, discussie rondjes, feestjes en ander vermaak.

Aan oprukkende vermoeidheid en stress gerelateerde klachten wordt geen aandacht geschonken. Actief zijn, niet niets doen is een vereiste geworden zo lijkt het.

Een op de zes werknemers heeft tegenwoordig last van burn-out klachten en onder jongeren neemt het aantal toe lees ik. We zitten met z’n allen in een kookpan en kunnen het vuur niet meer blussen. Opgebrand. De verzengende hitte is oncontroleerbaar geworden. En dat heeft gevolgen die niet te overzien zijn.

Het is een natuurwet

Hoeveel makkelijker zou het zijn als er een mogelijkheid was om deze razende vuurzee te voorkomen. Hoeveel makkelijker zou het zijn als wij eindelijk de rust konden vinden die we zo nodig hebben. Lichamelijk, mentaal en emotioneel. 

Het menselijk lichaam is onderdeel van de natuur. Dat betekent dat wij ons leven volgens dezelfde wetmatigheden leiden. We zien licht en donker, jong en oud, groei en afbraak. We ervaren aantrekken en afstoten, activiteit en rust, snel en langzaam. Alle tegenoverstellingen zijn er en de een is alleen maar ervaarbaar als de ander er ook is. Yang en yin. De voor- en achterkant van de berg, licht en schaduw . Als je van perspectief verandert verschijnt de tegenovergestelde kwaliteit. De aarde draait om de zon, dus zij ontkomt er niet aan dat licht en schaduw elkaar afwisselen. Dat is een natuurwet. De seizoenen volgen elkaar op in een vastgelegde volgorde. Nooit haalt de lente het in zijn hoofd om herfst en winter over te slaan. We hebben echt geen controle over het ritme van dingen. Wat we vaak wel kunnen doen is het bijsturen, het voorkomen van grotere schade. 

De mens heeft altijd wel strategieën verzonnen om met veranderingen om te kunnen gaan. Overal op aarde vindt je rituelen die ervoor zorgen dat de pijn van verandering zachter wordt. En mensen hebben de natuur geobserveerd. Ze hebben een natuurlijk ritme waargenomen en gemerkt dat het voordelen oplevert als volgens een ritme gehandeld wordt. 

Naast het boven genoemde model van yang en yin wordt er in de Chinese geneeskunde veel aandacht besteed aan het model van de 5 elementen. Net zoals yin en yang, activiteit en rust elkaar afwisselen zo zien wij in de natuur ook een ander ritme van ontstaan, volle bloei, oogst, afbraak en rust. De jaargetijden en onze levenscyclus volgen dit patroon. Het is voor ontwikkeling en succes noodzakelijk dat alle stadia doorlopen worden. Een plant kan niet ontstaan als er niet in het verleden gezaaid en geduldig afgewacht werd tot het zaadje ontkiemt. Alles heeft zijn tijd en zijn plek. Ook activiteit en rust. Je kan niet zonder voldoende rust te nemen continu door blijven gaan met je activiteit zonder uitgeput te raken.

Het model van de 5 elementen of 5 transformaties bepaalt alle activiteiten in de natuur. Seizoenen, levenscycli en dagritmes volgen hetzelfde patroon. Het schept rust en overzicht ook in ons eigen handelen.

In de Chinese geneeskunde werken we veel met deze wetmatigheden. Dat is niet alleen een handige manier van werken maar opent onze ogen ook voor de veranderingen die plaats vinden tijdens ons leven. En we zien waar we invloed hebben en waar dat niet mogelijk is. 

De orgaanklok en ons dagritme

We gaan ervan uit dat er 12 hoofdmeridianen (energiebanen) zijn. Elk meridiaan is gekoppeld aan de energie van een orgaansysteem. De energie van de organen (long, dikke darm, maag, milt, hart, dunne darm, blaas, nier, pericardeum, driewarmer, galblaas en lever) is niet de hele dag volop actief in het lichaam maar houdt zich vooral aan bepaalde tijden. Met 12 meridianen zijn in 24 uur voor elk orgaansysteem 2 uur beschikbaar. Deze tijden van activiteit die elkaar opvolgen worden gebundeld in de zogenaamde orgaanklok. Een element heeft 2 sterke uren en twee zwakke, afhankelijk van de tijd van de dag.

De orgaanklok geeft ons de mogelijkheid om voor bepaalde dagelijkse activiteiten de ideale periode te kiezen. Dat zorgt dan volgens de Chinese geneeskunde voor evenwicht en optimale benutting van onze eigen energie. Een handig systeem. Ook voor diagnostische doelen. Want als je bv regelmatig ’s nachts tussen 1 uur en 3 uur wakker ligt dan kan dat duiden op een probleem met je lever energie. Dan heb ik het niet over een aandoening van de lever op zich want de leverenergie heeft ook een heleboel andere taken in het lichaam dan alleen degenen die in een Westers leerboek beschreven zijn. 

Om je een beetje op het spoor te zetten van een gezonde levensstijl volgens de Chinese orgaanklok heb ik de energieën van onze organen op een rijtje gezet. Bij elk orgaan zijn enkele activiteiten vermeld die je kunnen helpen je leven meer structuur te geven en in balans te zijn en te blijven. 

3-5 uur, long energie 

Een periode om lekker diep te slapen.

Hier ontvang je inspiratie (inademen) en met het uitademen is ook het loslaten verbonden.

In oosterse tradities is dit de tijd voor ademoefeningen en meditatie praktijken. Voor de meesten van ons tegenwoordig geen optie meer.

5-7 uur, energie van de dikke darm

Dé ideale tijd om op te staan en voor ontlasting te zorgen. Pas als er ruimte is kan iets nieuws ontstaan (activiteiten, inzichten, werkgerelateerde dingen, ervaringen).

Bij constipatie kan je jezelf afvragen, is er iets wat ik niet los kan laten?

7-9 uur, maag energie

Na het opstaan neem je eerst een kleine snack gevolgd door lichte lichaamsoefeningen of een meditatie. De snack kan een kopje thee zijn of een stukje fruit. Daarna neem je een stevig ontbijt.

De rond deze tijd opgebouwde energie geeft je de kracht en het vermogen vol te houden tijdens een lange (werk)dag. Om de spijsverteringsenergie niet te verstoren ga je liever niet nadenken over problemen of discussies voeren. Dubbele mentale en fysieke vertering gaan niet goed samen.

9-11 uur, milt energie

In deze tijd kan je het beste geconcentreerd werken en ben je goed in je focus als de voorgaande organen de nodige zorg ontvangen hebben. De milt zorgt voor transformatie van energie uit voeding en mentale activiteit naar lichaamseigen energie. Je werkt intensief en integreert die nieuwe kennis of vaardigheid.

11-13 uur, hart energie

Dé tijd voor een lekkere maaltijd en lichamelijke activiteit want rond deze tijd heerst de meest yange (actieve) energie van een heel etmaal. Hier wordt een flinke wandeling vóór het eten geadviseerd. 

13-15 uur, energie van de dunne darm

Heerlijk om nu een middagdutje te doen. De dunne darm is het orgaan van het sorteren. Wat is nog nuttig, wat kan ik liever uitsorteren? Te veel opgehoopte dingen, gedachtes of emoties blokkeren de energieomloop en verstoren het evenwicht. Rust is een belangrijke factor bij het sorteren.

15-17, energie van de blaas

Na het lossen van het overbodige is het tijd om weer aan te vullen. Nu neem je bv een kopje thee (Engelse tea time) en houd je je bezig met licht fysiek of mentaal werk. Om deze tijd van de dag kan je energie weer een lichte boost ervaren, die wij vaak over het hoofd zien tijdens onze dagelijkse drukte. Veel mensen zijn nu moe en futloos. Zorg dan ervoor dat je je niet nog meer uitput.

17-19 uur, nier energie

De nier energie zorgt in de Chinese geneeskunde ook voor de gezondheid van onze botten. Dus lichaamsoefeningen die lichte druk uitoefenen op de botten kunnen behulpzaam zijn. Neem in deze tijd een lichte avondmaaltijd en geen zwaar en uitgebreid gerecht.

19-21 uur, energie van het pericardium

Nu is het tijd voor liefdevolle hartverwarmende activiteiten, met een goed boek, een mooie film of tijd voor je liefste(n). Het pericardium is de hartbeschermer die binnenlaat wat goed is voor je hart en je emotioneel welzijn en de deur voor de rest niet open houdt.

21-23 uur energie van de hartverwarmer

Onze interne thermostaat. De hartverwarmer zorgt ervoor dat de temperaturen in verschillende lichaamsdelen op elkaar afgestemd zijn. Deze tijd is er vooral voor  de voorbereiding van het slapen gaan. Neem een warm bad, ga lekker onder de douche en daarna naar bed.  Zo niet heeft dat negatieve invloed op de werking van je hormoonstelsel, je bloedsomloop, je spijsvertering, je ontlasingspatroon, je ademhaling en je voortplanting.

23-1 uur, energie van de galblaas

De galblaas energie zorgt voor het zinvolle nemen van beslissingen. Daarvoor is rust nodig. Wordt deze energie verstoord kan het bovendien tot irritatie, boosheid en agressie komen. Zinvolle besluitvorming is dan meestal onmogelijk.

1-3 uur, lever energie

Dit is de tijd voor de diepe slaap. Met als gevolg dat inspiratie, visie, doelen zetten en plannen geleefd kunnen worden. Lig je rond die tijd wakker worden ontgifting (ook van negatieve gedachten en overtuigingen) en functies zoals menstruatie, slaap en hormoonproductie verstoord.

Wat de orgaanklok adviseert lijkt op het eerste gezicht op een lekker lui leventje met vooral veel rust en weinig doen. Maar we zijn het niet meer gewend om voor een gezond evenwicht tussen activiteit en rust te zorgen. Rust wordt snel gekoppeld aan lui zijn, op andermans kosten leven, egoïsme. Toch is niets minder waar. Het lichaam kan haar volle potentiaal alleen tot realisatie brengen als wij bereid zijn het ritme van yang en yin te respecteren en ernaar te leven.